Giresun ili, 6.934 km lik yüzölçümü ile ülke topraklarının binde 8,5'ini kaplamaktadır.1997 Nüfus sayım sonuçlarına göre, il nüfusu 471.876 olup km²'ye 72 kişi düşmektedir. Nüfus yoğunluğu, kıyı şe-ridinde il ortalamasının üzerinde iken, bu oran, kıyı şeridinden iç kesimlere doğru gidildikçe belirgin bir şekilde il ortalamasının altına düşmektedir.

İI merkezi, Aksu ve Batlama vadileri arasında denize doğru uza­nan bir yarımada üzerinde kurulmuş olup, bu yarımadanın doğusun­da ve 2 km. açığında Doğu Karadeniz'in tek adası olan Giresun Adası bulunmaktadır.

 

Giresun ili, yüzey şekilleri bakımından arızalı (engebeli) bir görünüşe sahiptir ve yüzey şekillerinin çatısını, Karadeniz kıyısı boyunca uzanan oldukça dar ve alçak düzlüklerden oluşan bir kıyı şeridi ile güneyde Kelkit Çayı Vadisi arasını kaplayan Giresun Dağları meydana getirir. Doğu Karadeniz Dağları’nın batıya doğru uzanan kollarından biri olan Giresun Dağları'nın doruk çizgisi, Kelkit vadisine Karadeniz kıyısından daha yakındır ve dik yamaçlarla iner; vadilerle yarılmış, Karadeniz tarafında ise eğim daha azdır. Kıyı genellikle tepelik bir görünüşe sahiptir. Kıyıdan 50-60 km. içeride, kıyıya paralel olarak bir duvar gibi yükselen bu dağların ortalama yüksekliği 2000 m. olmakla birlikte bazı yerlerde 3000 m.yi aşar. Giresun Dağ­ları üzerindeki önemli yükseltiler şunlardır: Balaban Dağları (Abdal Musa Tepesi - 3.331 m.), Gavur Dağı Tepesi (3.248 m.), Küçükkor Tepesi (3.044 m.), Cankurtaran Tepesi (3278 m.), Karagöl Dağları (Karataş Tepe:3.107m.), Kırkkızlar Tepesi (3.025 m.), Yürücek Te­pesi (2313m.). Kıyıya paralel olarak uzanan bu dağlar üzerinde, kıyı ile iç kesimler arasındaki ulaşım, Şehitler Geçidi (2475 m.), Eğribel (2.075 m.) ve Fındıkbel (1750 m.)gibi geçitlerle sağlanır.

Şebinkarahisar, Alucra ve Güce ilçelerini içine alan ve daha az arızalı olan kesimde ortalama yükseklik 1000-1500m. cıvarında olup, arazi Kelkit Vadisine doğru eğimlidir.

İl genelinde az yer kaplayan ovaların büyük bölümü kıyı kesiminde toplanmıştır. Bu ovalar, su sorunu olmayan verimli tarım alanlarıdır. Kıyı kesimlerden başka, iç kesimlerde Kelkit Vadisi'nde Avutmuş Deresi’nin Kelkit Çayı ile birleştiği bölümde küçük, bazı düzlüklere rastlanır.

Giresun Dağları'nın 2000 m.yi aşan bazı kesimlerinde hayvancılık açısından da önem taşıyan birçok yayla yer alır. Giresun Dağları üzerindeki bu yaylaların başlıcaları; Kümbet, Kulakkaya, Bektaş, Tamdere, Karagöl, Egribel, Kazıkbeli yaylalarıdır

Yarımadanın burnunda yer alan Giresun Kalesi, bir blok halinde ve birden bire yükselir. En yüksek noktasıyla deniz arasındaki uzaklık, yaklaşık 375 m'dir. Yükselti 150 metreye yaklaşmaktadır. Gi­resun Kalesi, deniz yönünde dik bir uçurumla son bulur. Doğu ve batı yönüne, eğimi yer yer % 50'yi aşan yamaçlarla yarımay oluşturacak biçimde uzanır. Güneyde daha tatlı bir meyille anayapıyla bütünlenir. Giresun Kalesinden sonra ikinci en önemli tepe, Gedikkaya'dir. Giresun Kalesi’ni doğudan sınırlayan küçük vadilerle Boğacık Vadisi arasında yükselen bu tepe kente egemen bir durumdadır. Yükseltisi 200 metrenin üzerinde olup, genel yapı bakımından Giresun Kalesi’ne benzemektedir. Kuzey yönüne çok dik, doğu ve ba­tı yönüne % 02, %50 eğim gösteren yamaçlarla açılmaktadır. Güney Güneydoğu ve Güneybatı yönlerinde eğim, % 20'nin altına düşmekte yerleşmeye ve tarımsal faaliyetlere imkân sağlamaktadır. Bu iki tepe dışında kent alanında birçok tepe ve tepecikler vardır. Bu yükseltiler genellikle dik eğimli yamaç­larla çevrelerine açılmakta ve yamaç tabanlarında küçüklü, büyüklü vadiler oluşmaktadır. Genel yapı olarak Güneyden Kuzeye doğru basamak basamak denize inmektedir.

 

            Giresun ilinin kuzey bölümünde, Giresun Dağları ile Kuzey Anadolu Dağları’nın bazı kesimlerinden doğan çok sayıda küçük akarsu vardır ve bu nedenle kıyı şeridi sık vadiler ağıyla yarılmıştır. İl topraklarındaki akarsuların tümü, dağların dik yamaçlarından büyük bir hızla aktığından oluk biçimli derin vadiler oluşmuştur. Başlıca akarsular şunlardır:

Karagöl bölgesinden doğar. Kızıltaş, Sarıyakup, Pınarlar ve Güdül Bölgelerinin sularını topladıktan sonra Merkez ilçenin doğu sınırında Karadeniz’e dökülür. Uzunluğu 60 km’dir.

Gümüşhane il sınırlarındaki Vavuk Yaylası’ndan doğar. Günyüzü yakınlarında il topraklarına girer ve Tirebolu’nun doğusunda denize dökülür. İl sınırları içindeki uzunluğu 50 km’dir. Harşit Çayı üzerinde Doğankent I ve II hidroelektirik santralleri vardır.

Balaban Dağları’ndan doğar ve Espiye’nin doğusundan Karadeniz’e dökülür. Uzunluğu 80 km’dir.

Karagöl ve Yürücek bölgelerinin sularının birleşmesiyle oluşur ve Bulancak'ın batısından denize dökülür. Uzunlu­ğu 80 km.dir.

Erimez Dağları'ndan doğar ve Espiye'nin batısından denize dökülür.

Çaldağ'ın batı yamacının güneyinde Bektaş Yaylası'ndan doğar ve merkez ilçenin batısında denize dökülür. Uzunluğu 40 km.dir. Akışları hızlı olan bu akarsular yazın da kurumaz. Yapılan ölçümlere göre Harşit Çayı'nın debisi 500m³ ile 4m³ arasında değişmektedir. İlde önemli büyüklükte göller yoktur. Ancak, Karagöl kütlesinin kuzeybatı, kuzey ve kuzey-doğu yamaçları 10 kadar buzyalağı (sirk) tarafından oyulmuştur. Karagöl Doruğu'nun kuzeybatısında bulunan Elmalı Buzyalağı, üç kademeli tipik bir merdiven buzyalağıdır. Bunlardan tabanı 2.650 m. yükseklikte ve en aşağıda olanında Elmalıgöl adlı bir buzyalağı (sirk) gölü yerleşmiştir. Derinliği 10m. çapı 100m. kadar olan bu gölün gü­ney, doğu ve kuzeydoğusunu 400m. yüksekliğinde dik duvarlar çevirir. Gölün kuzeybatıya açık kesimi irili ufaklı bloklardan oluşmuş buzultaş (moren) setiyle kaplıdır. Karagöl kütlesi, üç yandan ortalama 500–600 m. yükseklikte dik duvarlarla çevrili ve kuzeyi açık olan bir at nalı biçimindedir. Çapı yaklaşık 4km. olan bu at nalının güney ve güneydoğu duvarları birer koltuk iskemlesini andıran tipik buzyalaklarıyla kemirilmiştir. Bunlardan Kurugöl I (2.640 m.), Kurugöl II (2.660 m.), Aygırgölü (2.760 m.) kuru birer buzyalağıdır. Camiligöl (2.750 m.) ve Bağırsak Gölü (2.710 m.) ise birer buzyalağı gölleridir. Camili gölünün çapı 150m.'yi aşar. Kurugöl buzyalaklarını güneyden kuşatan dik yamaçların üst kesiminde küçük bir buzul vardır. 2.810 m. yükseklikten başlayan buzulun uzunluğu 100 -150 m. kadardır. Jeomorfolojik ve turistik bakımından önem taşıyan bu buzul Bektaş Yaylası'ndan da görülür. Ka­ragöl kütlesinin kuzeydoğu yamaçlarında ise Sağrak (2.750 m.) ve Avlak (2.670 m.) adlı iki buzyalağı vardır. Sağrak buzyalağının tabanında küçük bir göl vardır.

 

Giresun'un doğu ve batısındaki sahiller kilometrelerce uzayıp giden doğal plajlar durumundadır. Batı kesimindeki plajlar, doğu kesimindekilere göre daha sığ ve kumluktur. Kent merkezine 5 km. uzaklıkta yer alan Askeriye, Emniyet, Arif Kumaş, Keşap Yolağzı, Giresun ve Nebioğlu Plajları Giresun'un başlıca plajlarıdır.

 

Ortalama deniz suyu sıcaklığı 16.9° C dir ve deniz suyu sıcaklığının en yüksek değerlerine Temmuz - Ağustos ay­larında ulaşılır (25° C).

 

Giresun Dağları'nın kıyıya paralel olarak uzanışı, il toprakları üzerinde iki farklı iklim bölgesi oluşmasına neden olmuştur. Karadeniz kıyılarında ılık ve yağışlı iklim sürer. Uzun süreli gözlemlerin ortalamasına göre, merkezde yıllık sıcaklık ortalaması 14.2° C dir. En soğuk ay (Şubat) ortalama sıcaklığı 6.9° C, en sıcak ay (Ağustos) ortalaması ise, 22.3° C dir. Şimdiye kadar Giresun'da kaydedilen en düşük sıcaklık, 6 Şubat 1960'da -9.8° C, en yüksek sıcaklık ise 4 Ekim 1952'de 37.3° C olarak ölçülmüştür. Yağışlar pek boldur (Yıl ortalaması 1.305mm.).

En çok yağış Ekim ve Kasım, en az yağış ise Mayıs ve Haziran aylarında görülür. Yağışı en fazla düştüğü aylarda, aylık ortalama yağış 140mm.'yi aşarken, en az düştüğü aylarda 60mm'nin altına inmez.

Yağışlı günlerin ortalama sayısı 184, kar yağışlı günler 6, karla örtülü günler sayısı 11'dir. Kıyıda görülen bu iklim şartları dağlık kesimlerde ve Kelkit havzasında değişir. Giresun Dağları'nın denize bakan yamaçları daha da yağışlıdır (2000 mm.). Kışlar daha serttir, kar örtüsü daha uzun süre kalıcıdır ve yazlar daha serindir. Kelkit vadisinde ise, kışlar sert, yağışlar azdır. Kıyıdaki Giresun kenti yılda ortalama olarak 1.200 – 1.300 mm. yağış alırken, Şebinkarahisar bunun yarısı kadar bile yağış almaz. En çok yağış da kıyı kesiminin tersine ilkbahar'da düşer.

Doğal bitki örtüsü, iklim özellikleri ve yükseltiye bağlı olarak değişir. İklim koşullarında olduğu gibi doğal bitki örtüsünün dağılışında da ilin iki kesimi arasında farklar vardır. İlin kuzey kesiminde kıyı ovalarının ardındaki yamaçlar 800m. yükseltiye kadar findık bahçeleriyle kaplıdır. Giderek daha yükseklere doğru kızılağaç, kestane, gürgen, meşe ve kayınlara, 1600 metreden sonra da köknar, ladin ve sarıçamlardan oluşan ormanlara rastlanır. Orman örtüsü 2.000 m. de sona erer. Daha yüksek alanlarda Alp tipi gür çayırlarla kaplı yaylalar yer alır. Giresun Dağları'nın güneydeki Çoruh-Kelkit Vadi Oluğu'na bakan kesiminde ise, daha çok meşelerden oluşan kurakgil ormanlar ve bozkır (step) bitkileri on plana çıkar.

İl arazisinin % 25' si tarım alanı, % 34'u orman ve fundalık alan, %18'si çayır ve mera ve %25'i tarım dışı araziden oluşmaktadır.

RAKAMLARLA  İKLİM

Giresun ilinin çok yerinde, özellikle kuzey kesiminde Üst-Kretase volkanik fasiyesli (minarelleri bileşim bakımından her yerde aynı olan yer katmanına verilen ad) arazi çok geniş yer kaplar.

Alp orojenezli kökenli kıvrım dağlarından olan Giresun Dağları'nın çekirdeğini granodiyoritli bir temel oluşturur. Mesozoik (ikinci Jeolojik Zaman) ve Tersiyer (Üçüncü Jeolojik Zaman) yaşlı bu genç kıvrım dağlarının oluşumu sırasında ve daha sonraki dönemde kıvrılmalar, kırılmalar ve bindirmeler olmuş; zaman zaman meydana gelen volkanizma olayları nedeniyle kalınlığı 500 m.yi bulan püskürük bir dizi ile örtülmüştür.

Dağların batı kesimini oluşturan Karagöl kütlesinin kuzeyinde glasyal sekillere rastlanır. Bu kütledeki Pleistosen (yaklaşık 2,5 milyon–10 bin yıl önce) glasyonu, sirkler içinde yer alan küçük neveler ve bunlardan bazılarının aşağıya doğru sarkması ile temsil edilir

Alucra'nın güneyinde Üst-Kretase ve flis tabakalarıyla Sarıçiçek Dağı'nda Alt-Kretase kıvrımlı tabakaları başlıca yapıyı teşkil eder. Bunun batısında, Şebinkarahisar ilçesinde Oligosen-Miyosen devrine ait jipsli killere rastlanır.

122km. uzunluğa sahip Giresun ili kıyılarında yüksek falezlerle belirginleşen pasifik tipi kıyılar (boyuna kıyılar) hakimdir. Bu dik ve yüksek falezli kıyılar arasında yer yer kumsallar oluşmuştur. Kita platformu (self) geniş değildir. Bu durum, ilin yapısı ve jeomorfolojik gelişimi ile ilgilidir. Derinlik kısa bir mesafede -200m'ye varmakta, sonra birden -"lOOOm'ye kadar inmektedir.

 

Kaynak: http://www.giresunkultur.gov